Evde Otizm Testi Nasıl Yapılır?
Evde Otizm testi spektrum bozukluğu (OSB), sosyal iletişimde zorluklar, tekrarlayan davranışlar ve belirli ilgi alanlarına yoğun odaklanma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtileri erken dönemde fark etmek, çocuğun gelişimine destek sağlamak açısından önemlidir. Ancak, profesyonel bir tanı koyma işlemi yalnızca uzmanlar tarafından yapılabilir. Evde yapılan otizm testleri yalnızca farkındalık kazandırmak amacıyla kullanılmalıdır.
1. Otizm Belirtileri Nelerdir?
Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklar genellikle sosyal ve iletişim becerilerinde belirgin zorluklar yaşarlar. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
Belirtiler | Açıklama |
---|---|
Göz teması kurmama | Çocuk, çevresindeki insanlarla göz teması kurmakta zorlanır veya bunu tercih etmez. |
Takıntılı davranışlar | Belirli nesnelere, aktivitelere veya rutinlere takıntılı bir bağlılık gösterir. |
Tekrarlayıcı hareketler | Ellerini çırpma, parmaklarını sallama, sürekli aynı hareketleri yapma gibi davranışlar sergiler. |
Duyusal hassasiyetler | Gürültü, ışık veya belirli dokular gibi çevresel uyaranlara karşı aşırı tepki gösterebilir. |
Dil ve iletişim sorunları | Kendi yaş grubuna göre daha az kelime kullanır veya konuşmayı tercih etmez. |
2. Evde Otizm Testi İçin Kullanılabilecek Yöntemler
Evde otizm testi yapmak isteyen aileler, çeşitli gözlem testlerini kullanarak çocuklarının davranışlarını değerlendirebilirler. Bu testler, teşhis amacı taşımamakla birlikte, ailelere yol gösterici olabilir.
A) M-CHAT-R (Modified Checklist for Autism in Toddlers)
M-CHAT-R, özellikle 16-30 aylık çocuklar için kullanılan bir değerlendirme aracıdır. Aşağıdaki soruları yanıtlayarak çocuğunuzun otizm spektrum bozukluğuna sahip olabileceği hakkında fikir edinebilirsiniz.
- Çocuğunuz ismine tepki veriyor mu?
- Çocuğunuz çevresindeki nesnelere işaret ediyor mu?
- Çocuğunuz size nesneler veya oyuncaklar getirerek paylaşımda bulunuyor mu?
- Çocuğunuz etrafındaki insanlarla göz teması kuruyor mu?
B) Göz Teması ve Sosyal İlişkiler
Otizm spektrum bozukluğunda göz teması kurmaktan kaçınma yaygındır. Evde yapabileceğiniz bir gözlem, çocuğunuzla oyun oynarken veya iletişim kurmaya çalışırken onun göz temasını ne kadar sağladığını incelemektir.
Gözlem Durumu | Davranış | Notlar |
---|---|---|
İsmiyle seslenildiğinde göz teması kurma | Yok | |
Oyuncak gösterildiğinde göz teması kurma | Var/Yok | |
Kendi isteğiyle göz teması kurma | Var/Yok |
C) Dil ve İletişim Gözlemi
Çocuğunuzun yaşına uygun dil becerilerini sergileyip sergilemediğini değerlendirin. Örneğin, iki yaşındaki bir çocuk basit cümleler kurabilirken, otizmli bir çocuk bu beceriyi daha geç geliştirebilir.
- Çocuğunuz yaşıtları gibi konuşuyor mu?
- İletişim kurarken jest ve mimikleri kullanıyor mu?
- İhtiyaçlarını dile getirmek yerine ağlama veya tekrarlayan ses çıkarma gibi davranışlar sergiliyor mu?
Bu gözlemler, dil ve iletişim becerileri hakkında bilgi sağlar.
D) Takıntılı Davranış ve Rutinler
Bazı çocuklar belirli rutinlere ve nesnelere karşı aşırı bir bağlılık gösterirler. Çocuğunuzun bir nesneye veya rutine karşı aşırı bağımlılık sergileyip sergilemediğini gözlemleyebilirsiniz.
Takıntılı Davranışlar | Davranış Gözlemi | Notlar |
---|---|---|
Aynı oyuncağı sürekli isteme | Var/Yok | |
Belirli bir yoldan yürümeyi tercih etme | Var/Yok | |
Rutin değişimlerine karşı tepki gösterme | Var/Yok |
3. Evde Otizm Testlerinin Sınırlılıkları
Evde yapılan testler, yalnızca çocuğunuzun gelişimini gözlemlemek için kullanılmalıdır ve tanı koyma işlevi görmez. Otizm teşhisi koymak için alanında uzman bir çocuk psikiyatristi veya psikoloğa başvurulması gerekmektedir.