Klinik Psikoloji Bilim Sınavı Örnek Sorular
Klinik Psikoloji Bilim Sınavı: Örnek Sorular ve Bilgi Tablosu
Klinik psikoloji bilim sınavı, ruhsal ve davranışsal sorunlarla ilgilenen, bilimsel yöntemler ve psikoterapi teknikleri ile bireylere yardım etmeyi amaçlayan bir psikoloji alt dalıdır. Klinik psikoloji alanında uzmanlaşmak isteyen öğrenciler ve profesyoneller, genellikle bilim sınavları ve yeterlilik sınavlarına tabi tutulurlar. Bu sınavlar, bireyin teorik bilgi ve pratik becerilerinin değerlendirilmesine yöneliktir.
Bilim Sınavı: İçerik ve Yapı
Klinik psikoloji bilim sınavları, adayların alanla ilgili derinlemesine bilgi sahibi olmalarını ve bunu uygulayabilme yetilerini ölçer. Bu sınavlar genellikle yazılı, sözlü veya vaka analizleri içerebilir. Aşağıda bilim sınavlarında sorulabilecek soru türleri ve konularına dair örnekler verilmiştir.
Sınavda Sorulabilecek Konu Başlıkları:
- Psikopatoloji: Ruhsal bozuklukların tanımlanması, nedenleri, belirtileri ve tedavi yaklaşımları.
- Psikoterapi Teknikleri: Farklı psikoterapi türleri (bilişsel-davranışçı terapi, psikodinamik terapi, aile terapisi, vb.) ve bu terapilerin uygulanması.
- Araştırma Yöntemleri: Psikolojik araştırmalarda kullanılan deneysel ve klinik yöntemler, veri analizi ve etik ilkeler.
- Değerlendirme ve Test Uygulamaları: Psikolojik testler, ölçekler ve değerlendirme araçlarının kullanımı.
- Gelişim Psikolojisi: Bireylerin gelişim süreçleri ve bu süreçlerin psikolojik açıdan incelenmesi.
- Etik Kurallar: Klinik psikolojide uyulması gereken etik ilkeler ve meslekî sorumluluklar.
Örnek Sorular
- Psikopatoloji ile İlgili Bir Soru:
- Soru: DSM-5’te yer alan majör depresif bozukluğun tanı kriterlerini açıklayın. Bu bozukluğun bilişsel-davranışçı terapide nasıl ele alınabileceğini tartışın.
- Cevap: DSM-5’e göre majör depresif bozukluk tanısı için en az iki hafta süren düşük mod, ilgisizlik, kilo kaybı ya da artışı, uyku bozukluğu, değersizlik hissi gibi belirtilerin en az beşinin mevcut olması gerekmektedir. Bilişsel-davranışçı terapide, bu bozukluk bilişsel çarpıtmaların düzeltilmesi ve davranışsal aktivasyon teknikleri ile ele alınır.
- Psikoterapi Teknikleri ile İlgili Bir Soru:
- Soru: Bilişsel-davranışçı terapinin temel prensiplerini açıklayın ve bir anksiyete bozukluğu vakası üzerinden bu terapinin nasıl uygulanacağını tartışın.
- Cevap: Bilişsel-davranışçı terapi, bireyin düşünce ve davranışlarını inceleyerek olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeyi hedefler. Anksiyete bozukluğu olan bir bireyde, kaygıyı tetikleyen düşüncelerin fark edilmesi, bilişsel yeniden yapılandırma ve maruz bırakma teknikleri uygulanabilir.
- Araştırma Yöntemleri ile İlgili Bir Soru:
- Soru: Klinik psikolojide kullanılan deneysel araştırma yöntemlerini tanımlayın ve bu yöntemlerin etik açıdan ele alınması gereken hususları açıklayın.
- Cevap: Deneysel araştırma yöntemleri, bağımsız değişkenlerin manipüle edilerek bağımlı değişken üzerindeki etkilerinin ölçülmesini içerir. Bu süreçte katılımcılara bilgilendirilmiş onam alınması, gizlilik ilkesine uyulması ve araştırmanın etik onayının alınması gibi önemli etik ilkeler vardır.
- Gelişim Psikolojisi ile İlgili Bir Soru:
- Soru: Erikson’un psikososyal gelişim teorisinin aşamalarını açıklayın ve bir vakayı bu teori çerçevesinde yorumlayın.
- Cevap: Erikson’a göre insan yaşamı sekiz aşamadan oluşur ve her aşama bir psikososyal krizle karşı karşıya kalır. Örneğin, genç yetişkinlikte birey yakınlık vs. izolasyon krizi yaşar. Bu aşamada başarılı olan bireyler sağlıklı ilişkiler kurabilirken, başarısız olanlar izolasyon hissi yaşayabilirler.
Bilgi Tablosu: Klinik Psikoloji Bilim Sınavında Karşılaşabileceğiniz Temel Kavramlar ve Terimler
| Kavram/Terim | Tanım |
|---|---|
| DSM-5 | Ruhsal bozuklukların tanı ölçütlerini belirleyen, dünya çapında kabul gören tanı el kitabı. |
| Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT) | Düşünce, duygu ve davranış arasındaki etkileşimi inceleyerek bireyin olumsuz düşüncelerini değiştiren bir terapi yaklaşımı. |
| Psikodinamik Terapi | Bireyin bilinçdışı süreçlerinin farkına varmasını hedefleyen, Freud’un kuramına dayanan bir terapi türü. |
| Psikometrik Testler | Bireylerin zekâ, kişilik, yetenek gibi özelliklerini ölçen psikolojik değerlendirme araçları. |
| Bağımlı ve Bağımsız Değişken | Deneylerde bağımlı değişken, ölçülen faktördür; bağımsız değişken ise araştırmacının manipüle ettiği faktördür. |
| Bilgilendirilmiş Onam | Araştırmalarda katılımcıların tüm süreçler hakkında bilgilendirilmesi ve rızalarının alınması. |
| Etik İlkeler | Psikologların meslekî sorumluluklarını düzenleyen, katılımcı haklarını ve gizliliği koruma altına alan kurallar. |
Sınava Hazırlık İçin Öneriler
- Kaynak Tarama: DSM-5, araştırma yöntemleri kitapları ve psikopatoloji üzerine güncel kaynaklar okunmalıdır.
- Soru Pratiği: Sınav formatına uygun şekilde örnek sorular çözerek hız ve doğru yanıt verme becerisi geliştirilmelidir.
- Vaka Çalışmaları: Gerçek ya da kurgu vakalar üzerinde uygulamalı analizler yapılmalıdır.
- Etik İlkeler: Sınavlarda etik kurallarla ilgili sorular sıklıkla yer alabilir. Bu nedenle APA (American Psychological Association) etik ilkelerinin gözden geçirilmesi yararlıdır.
Klinik psikoloji bilim sınavı, teorik bilgi ve uygulama becerilerini ölçmekle birlikte, bireyin klinik pratikte karşılaşabileceği durumları değerlendirme yeteneğini de test eder. Bu nedenle sınavda yalnızca teorik bilgi yeterli değildir; aynı zamanda vaka analizleri yapabilmek, etik sorunları çözümleyebilmek ve farklı psikoterapi tekniklerini uygulayabilmek büyük önem taşır.
