SİNEMA TERAPi

Sinema sanatı, kullanılan birçok teknik yardımı ile insan yaşamına ve hayallerine dair her şeyi içinde barındıran, bizi adeta bize geri yansıtabilme gücüne sahip gerçeğe en yakın sanat türüdür. Görsel ve işitsel yönü ile insan üzerinde derin etkiler bırakan sinema sanatının saldırgan davranışların ortaya çıkmasında etkili olduğu bilinmektedir. Ancak filmlerin insan üzerinde bu yönde bir etkisinin olması aslında iyileşme yolunda da kullanılabilecekleri anlamına gelmektedir.

Kendimizi filmlerde bulmak.. Sinema Terapi

“Psikiyatri var olmasaydı, sinema onu mutlaka icat etmek zorunda kalırdı”

                                                          Schneider (1987)

Aslında ‘Bibliyoterapi’ başlığı altında edebi eserler, terapist ve danışan arasındaki iletişimi güçlendirmek ve danışanın iç görü kazanmasına yardımcı olmak için uzun zamandır kullanılmaktadır. Sinema terapi ise filmler ve filmlerin içinde barındırdığı metaforlar yoluyla bunu yapmayı hedeflemektedir. Sinema terapinin genel amacı; hastanın yaşamını resmeden bir film belirlemek, hastanın karakterlerle özdeşleşmesine ve problem üzerine iç görü geliştirmesine yardım etmek, karakterlerin hatalarından veya doğru kararlarından kazanım sağlamak, problemin çözümüne teşvik eden stratejiler elde etmektir (Sharp ve ark. 2002; Powell 2008).

Sinema terapi’nin etki mekanizması 4 evrede gerçekleşmektedir;

Identifikasyon yani özdeşleşme, bu ilk evrede danışanlar sinema filminde yer alan karakterlerle kendi yaşantısı arasında genel bir benzerlik görürler. Karakterleri inceleyerek kendisi hakkında çıkarımlarda bulunabilir, kendi güçlü ve güçsüz yanlarını keşfedebilirler.

İkinci evre olan katharsis, danışanların kendileriyle benzer durumda olan karakterlerin düşünce ve davranışlarının yanında duyguları ile özdeşim kurmaları sonucunda bastırdıkları bir takım iç çatışmalar ve duygular bilince taşınır. Yaşanan bu yüzleşme bir rahatlama ve arınma sağlar.

İç görü evresinde ise özdeşim kurulan karakterlerin yaşadıkları sorunlar karşısında verdikleri tepkileri inceleyerek danışanların kendi yaşamlarında benzer yöntemlere başvurmasıdır.

Bütünleşme evresine gelindiğinde danışanlar yaşadıkları sorunların sadece kendilerine özgü olmadığını, başkalarının da aynı sorunlarla karşılaşabildiğini fark ederler. Böylece hissettikleri yalnızlık ve dışlanmışlık duyguları azalır. Kendi çözümlerini bulmak için umutları artmış olur.

Sinema Terapide kullanılan bazı filmler;

• Bağlanma
  • Anneler ve Kızları (Mother and Child)
  • Prozac Toplumu
  • Angela’nın Külleri (Angela’s Ashes)
  • Gerçek Sevgili (Lars and the Real Girl)
  • Sırlar ve Yalanlar (Secrets and Lies)
  • Plüton’da Kahvaltı (Breakfast on Pluto)
• Yakınlık/Uzaklık
  • Mutluluk (Happiness)
  • Aşkın Gözü Kördür (Hysterical Blindness)
  • Issız Adam
  • Günden Kalanlar (The Remains of The Day)
  • Yanlış Rehine (The Chumscrubber)
  • Temple Grandin
  • Kim Korkar Hain Kurttan? (Who’s Afraid of Virginia Wolf)
• Aşk
  • King Kong
  • Sevmek Zamanı
  • Tutku Oyunları (Little Children)
  • Arizona Rüyası (Arizona Dream)
  • Sil Baştan (Eternal Sunshine of the Spotless Mind)
• Aldatmak
  • Aşk Artık Burada Oturmuyorum (We Don’t Live Here Anymore)
  • Büyük Hata (Chloe)
  • Barselona, Barselona (Vicky Cristina Barcelona)
  • Bulut (Wolke 9)
  • İtiraf
  • Ayrılık Yalanları (Separate Lies)
• Cinsellik
  • Gözleri Tamamen Kapalı (Eyes Wide Shut)
  • Aşk Dersi (An Education)
  • Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği (The Unbearable Lightness of Being)
  • Sex ve Kahvatlı (Sex and Breakfast)
  • Buz Fırtınası (The Ice Storm)
  • Skandalın Adı Larry Flynt (The People Versus Larry Flynt)
  • Mutluluğun Resmi (To Paint or Make Love)

• Aile
  • Amerikan Güzeli (American Beauty)
  • Mürekkep Balığı ve Balina (The Squid and a Whale)
  • Babam ve Oğlum
  • Buffalo ‘66
  • Mayıs Sıkıntısı
  • Pandoranın Kutusu
  • Everybody Loves Raymond 8/18

• Cinsiyet/Arketipler/Benlik
  • John Malkocivh Olmak (Being John Malkovich)
  • Brokeback Dağı (Brokeback Mountain)
  • Demir Leydi (The Iron Lady)
  • Bir Zamanlar Anadolu’da
  • Masumiyet
  • Issız Adam

Kaynaklar 

1. Gabbard, GO, Gabbard K. (2002). Psikiyatri ve Sinema. Okuyanus Yay. İstanbul.
2. Gençöz F. (2007). Psinema, Hekimler Yayın Birliği Yayınları, Ankara.
3. Powell ML, Newgent RA, Lee SM. (2006). Group Cinematherapy: Using metaphor to enhance adolescent self-esteem, The Art in Psychotherapy, 33, 247-253.
4. Powell ML (2008). Cinematherapy as a clinical intervention: theoretical rationale and empirical credibility. Doctor of Philosophy in Counselor Education, University of Arkansas.
5. Sharp C, Smith JV ve Cole A. (2002). Cinematherapy: metaphorically promoting therapeutic change, Counseling Psychology Quartely, 15(3), 269-276.

Klinik Psikolog Serra BOZTAŞ