Projektif Testler

Önceki yazımda sizlere psikolojik değerlendirme araçlarından testleri iki alt başlıkta incelendiğini ve bu alt başlıkların objektif test ve projektif test alt başlıkları olduğunu anlatırken objektif testleri anlatmaya çalışmıştım. Bu yazımda ise sizlere projektif testlerden bahsedeceğim. Projektif test kavramı ilk defa 1939 yılında Lawrence Kelso Frank tarafından kullanılmaya başlanmıştır ve bu kavram Sigmund Freud’un dinamik kuramına dayanır. Yansıtma adı verilen savunma mekanizması kişiye rahatsızlık veren düşüncelerini, kabul etmenin zor gelebileceği fikirlerini ve karşısındakilere ifade etmesinin rahatsız edici olabileceğini düşündüğü duyguları dışarıya yansıtarak bu savunma mekanizmasından faydalanılmaya çalışılmaktadır. Projektif testlerin genel amacını kısaca özetlemek gerekirse kişilere belirsiz bir uyarıcı vererek onların duyguları, düşünceleri ve fikirlerinin cevaplarındaki yansımalarını tespit etmektir.

Projektif testler çocuk, genç veya yetişkin bireylere uygulanabilmekle birlikte kullanılan yöntemler ve yorumlama şekilleri farklılık gösterdiği söylenebilir. Yine birçok gizil travma ve sağlıklı baş edilmeyen yas süreçleri gibi çeşitli konularla ilgili bilgi verebilmekle birlikte tanı ve tedavi planı geliştirilirken projektif testlerden faydalanabilir.

Projektif testlerin genel özelliklerinden bazıları ise:

• Doğrudan olmayan yöntemlerdir, sorudan veya görselden öte bireylerin verdiği cevaplar çok önemlidir.
• Objektif testlerde olduğu gibi evet veya hayır gibi sınırlı cevaplar yerine sınırsız bir cevap özgürlüğü vardır, bireylerin uyarıcıya verdiği cevap tamamen kendisine hastır.
• Projektif testlerdeki uyarıcılar herhangi bir nesne veya şeyi ifade etmezler genellikle belirsiz şekillerdir ve bu belirsiz şekillerin kişide yarattığı izlenimin bireyin duygu ve düşüncelerini yansıtacağı düşünülür.
• Benliğin bütün boyutlarıyla ilgili bir değerlendirme hâkimdir.